Artificial Intelligence For Kids

လူသားနှင့်တူသော ရိုဘော့ – AI မိတ်ဆက် (A Human-Like Robot – Introduction to AI)

သင် Online Shopping Websites များဖြစ်သော Amazon, Lazada, Shopee စသည်တို့တွင် ယခင်က ရှာဖွေခဲ့ဖူးသည့် အရာများနှင့် သက်ဆိုင်သော ကြော်ငြာများ (ads) ကို အချို့ Website များသို့ ဝင်ရောက်သည့်အခါ မြင်တွေ့ရခြင်းမှာ စိတ်ဝင်စားစရာ ကောင်းပါသည်။ ဟုတ်ပါသည်၊ သင်မှန်အောင် ခန့်မှန်းလိုက်ပါသည်။ ၎င်းသည် တိုက်ဆိုင်မှု (coincidence) မဟုတ်ပါ။ ၎င်းအားလုံးကို AI (Artificial Intelligence) နည်းပညာဟုခေါ်သည့် အရာဖြင့် ပြုလုပ်ထားခြင်း ဖြစ်ပါသည်။

AI Technologies များသည် သင့်နေ့စဉ်လုပ်ငန်းများကို ပိုမို ထိရောက်စွာ (efficiently) နှင့် တိကျစွာ (accurately) လုပ်ဆောင်နိုင်ရန် ကူညီပေးပါသည်။ ဤဆောင်းပါးတွင် ကျွန်ုပ်တို့သည် Artificial Intelligence အကြောင်း အသေးစိတ် ဆွေးနွေးပြီး ၎င်းကြောင့် ကျွန်ုပ်တို့၏ဘဝသည် တစ်နေ့ထက်တစ်နေ့ မည်ကဲ့သို့ ပိုမို စမတ်ကျလာ (smarter) သည်ကို လေ့လာကြည့်ရှုသွားမည်ဖြစ်သည်။ စတင်ကြပါစို့။

AI ၏ ရိုးရှင်းသော အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက် (A Simple Definition of AI)

ယခုဆိုလျှင် ကလေးများအတွက် ဤ Artificial Intelligence ဆိုသည်မှာ အဘယ်နည်းဟု သင်မေးကောင်း မေးနိုင်ပါသည်။ AI ဆိုသည်မှာ စက်ပစ္စည်းများ၏ ဉာဏ်ရည် (intelligence of machines) ကို ရည်ညွှန်းပါသည်။ ၎င်းသည် ကျွန်ုပ်တို့ လူသားများ၏ သဘာဝ ဉာဏ်ရည် (natural intelligence) နှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်သည်။ Artificial Intelligence ဖြင့် စက်များသည် လူသားများကဲ့သို့ပင် သင်ယူခြင်း (learning)၊ စီမံကိန်းဆွဲခြင်း (planning)၊ ဆင်ခြင်တုံတရားရှိခြင်း (reasoning)၊ နှင့် ပြဿနာဖြေရှင်းခြင်း (problem-solving) စသည့် လုပ်ငန်းဆောင်တာများကို လုပ်ဆောင်နိုင်ပါသည်။

AI ကို ဥပမာတစ်ခုဖြင့် နားလည်အောင် ကြိုးစားကြည့်ကြပါစို့။ သစ်တောနေကောင်လေး Tarzan ကို သင်တို့အားလုံး ရင်းနှီးကြမည်ဟု ထင်ပါတယ်။ သူသည် တောထဲတွင် ကြီးပြင်းလာခဲ့သောကြောင့် အင်္ဂလိပ်စကား (English) မပြောနိုင်သည်ကို မှတ်မိကြပါသလား။

ထို့ကြောင့် အမျိုးသမီး ဇာတ်ဆောင် Jane က သူ့ကို ပထမဆုံးအကြိမ် ဆက်သွယ်ရန် ကြိုးစားသောအခါ သူနားမလည်ခဲ့ပေ။ ထို့ကြောင့် သူမက သူ့အား စတင်သင်ကြားပေးခဲ့ပါသည်။ သူက သူမကို ကျောက်တုံး ပေးသောအခါ သူမက ဝမ်းနည်းသော မျက်နှာ (sad face) ကို ပြခဲ့သည်။ သို့သော် သူက ပန်းတစ်ပွင့် ပေးသောအခါ သူမက ပျော်ရွှင်သော မျက်နှာ (happy face) ကို ပြခဲ့သည်။

သူအော်ဟစ်သောအခါ သူမက မကြိုက်ခဲ့သော်လည်း သူရယ်မောသောအခါ သူမလည်း ပြုံးခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် “ကောင်းသည်” (good) နှင့် “မကောင်းသည်” (bad) အတွေ့အကြုံများ ဆက်တိုက်ဖြင့်၊ ပုံမှန်လူသားများ၏ လက်ခံနိုင်သော လူမှုရေးကျွမ်းကျင်မှု (acceptable social skills) များကို သူမက သူ့အား ရင်းနှီးလာစေရန် အောင်မြင်ခဲ့သည်။

ထိုနည်းအတိုင်းပင် သူသင်ယူခဲ့သည်။ AI သင်ယူပုံမှာလည်း တိတိကျကျ ထိုနည်းလမ်းအတိုင်းပင် ဖြစ်ပါသည်။ ပရိုဂရမ်မာများ (Programmers) သည် ၎င်းတို့၏ စနစ် (system) အတွင်းသို့ “ဟုတ်သည်” (yes) နှင့် “မဟုတ်သည်” (no) ဒေတာ (data) များကို ဆက်တိုက် ထည့်သွင်းပေးခြင်းဖြင့် ၎င်းတို့သည် သင့်လျော်စွာ လုပ်ဆောင်နိုင်စေပါသည်။ ၎င်းကို “Data Feeding” ဟု ခေါ်သည်။

Artificial Intelligence ဆိုင်ရာ အချက်အလက်များ (Facts About Artificial Intelligence)

• AI ၏ စိတ်ကူးနှင့် အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်ကို ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် ဆရာကြီး John McCarthy က ၁၉၅၅ ခုနှစ်တွင် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၌ ကျင်းပသည့် Dartmouth Conference ၌ စတင်ဖန်တီးခဲ့ပါသည်။ သူ၏ အဆိုအရ AI သည် ကျွန်ုပ်တို့ လူသားများ၏ သဘာဝ ဉာဏ်ရည် (natural intelligence) ဖြင့် ဦးနှောက်ဖြင့် ကြံဆဖြေရှင်းရသော (brainstormed) ပြဿနာမျိုးကို ဖြေရှင်းနိုင်သည့် စွမ်းရည်ရှိသော စက် (machine) တစ်ခု ဖြစ်ပါသည်။
• Siri, Alexa, Cortana နှင့် Google assistance တို့သည် AI ၏ လူသိများသော ဥပမာများထဲမှ အချို့ ဖြစ်ပါသည်။
• AI သည် ပထမဦးစွာ ဆုံးဖြတ်ချက်ချရန် (to make a decision) နှင့် ဒုတိယအနေဖြင့် ကြိုတင်ခန့်မှန်းချက်ပြုလုပ်ရန် (to make a prediction) ဟူ၍ အဓိကအားဖြင့် အလုပ်နှစ်ခုကိုသာ လုပ်ဆောင်ရန် လိုအပ်ပြီး မျှော်လင့်ထားပါသည်။
• Artificial Intelligence ဖြင့် စက်များသည် လူသားများကဲ့သို့ပင် သင်ယူခြင်း (learning)၊ စီမံကိန်းဆွဲခြင်း (planning)၊ ဆင်ခြင်တုံတရားရှိခြင်း (reasoning)၊ နှင့် ပြဿနာဖြေရှင်းခြင်း (problem-solving) စသည့် လုပ်ငန်းဆောင်တာများကို လုပ်ဆောင်နိုင်ပါသည်။

AI ကို မည်သို့ စတင်လေ့လာရမည်နည်း။ (How to Start With AI?)

AI ကို သင်ယူလိုသူတိုင်းအတွက် Machine Learning Languages များထဲမှ တစ်ခုခုကို သိရှိရန် အလွန်အရေးကြီးပါသည်။ ကျန်သည့် အရာများသည် နောက်မှ လာပါသည်။ R, C++, Javascript, Python စသည်တို့သည် Machine Learning နှင့် Artificial Intelligence လုပ်ဆောင်ရန်အတွက် အသုံးပြုနိုင်သော Programming Languages အချို့ ဖြစ်ပါသည်။

လက်ရှိတွင် အကြံပြုထားသော Language မှာ Python ဖြစ်သည်၊ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ၎င်းသည် Machine Learning အတွက် Industry Standard တစ်ခုဖြစ်ပြီး စတင်လေ့လာသူများအတွက် နားလည်ရန် လွယ်ကူသောကြောင့် ဖြစ်ပါသည်။ များပြားလှသော သင်္ချာအသိပညာ (humongous math knowledge) ရှိရန် မလိုအပ်သော်လည်း အခြေခံကျွမ်းကျင်မှု (basic skills) များမှာ အလွန်အရေးကြီးပါသည်။ Calculus, Probability နှင့် Statistics တို့၏ အခြေခံများသည် မဖြစ်မနေ လိုအပ်ပါသည်။

အနှစ်ချုပ် (Summary)

Code ရေးသားခြင်းကို စမ်းသပ်ကြည့်ကာ သင်၏ ကိုယ်ပိုင် Small Projects လေးများကို ပြုလုပ်ခြင်းဖြင့် Data များကို မည်ကဲ့သို့ ပြုပြင်ရမည် (rectify)၊ စုဆောင်းရမည် (collect)၊ သန့်စင်ရမည် (clean)၊ ရွေးချယ်ရမည် (data selection)၊ Model တစ်ခုကို ရွေးချယ်ရမည် (pick)၊ လေ့ကျင့်ရမည် (train)၊ စမ်းသပ်ရမည် (test) နှင့် အဓိကအားဖြင့် ထပ်ခါထပ်ခါ လုပ်ဆောင်ရမည် (repeat it) ဟူသော အသိပညာကို သင်ရရှိလာမည်ဖြစ်သည်။ AI ၏ ဆရာများက အထူးအကြံပြုထားသော Online Platforms အချို့မှာ EDX, Coursera နှင့် Udacity တို့ ဖြစ်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် ဤသည်မှာ AI ကို စတင်ပုံ ဖြစ်ပါသည်။